Phân biệt tam thất bắc và tam thất nam luôn được người tiêu dùng quan tâm nhiều. Vì tình trạng hàng tam thất nam trà trộn, “đội lốt” tam thất bắc ngày càng phổ biến trên thị trường. Mặc dù hai loại thảo dược này hoàn toàn khác nhau ở rất nhiều khía cạnh, nhưng vì không tìm hiểu kỹ, chưa có kinh nghiệm thì vẫn có nhiều người bị “mắc bẫy” của gian thương.
Vậy nên, biết cách phân biệt củ tam thất bắc và tam thất nam sẽ là một lợi thế cho người dùng. Bạn sẽ chủ động, có kinh nghiệm hơn khi tìm mua thảo dược, không bị người bán qua mặt, lợi dụng lòng tin để chào hàng kém chất lượng. Dưới đây là 3 đặc điểm quan trọng để bạn có thể phân biệt.
1. Phân biệt tam thất bắc và tam thất nam dựa vào đặc điểm nhận dạng
Tam thất bắc và tam thất nam có nhiều đặc điểm khá khác nhau, nhưng nếu như bạn chưa có kiến thức hoặc chưa có kinh nghiệm có thể bị lừa đấy.
1.1 Cách nhận biết tam thất bắc:
Tam thất bắc trong sách của Đỗ Huy Bích (2006) (2) là thảo dược sống lâu năm, thuộc họ nhân sâm. Tác giả miêu tả, thân cây tam thất mọc thẳng, cao từ 30 – 50cm. Lá kép chân vịt thường có 3 – 4 lá mọc vòng quanh thân. Mỗi lá lại gồm 5 – 7 lá chét, dáng mác, đầu nhọn gốc thuôn. Hoa tam thất có màu lục vàng nhạt và mọc đơn ở ngọn thân. Quả cầu dẹt, thuộc quả mọng, khi chín sẽ có màu đỏ. Tam thất bắc sinh trưởng tốt tại các vùng núi cao trên 1500m, rễ có thể phát triển ngay cả vào mùa đông lạnh giá.
Củ tam thất bắc là bộ phận có nhiều giá trị dược chất nhất. Rễ củ có hình dáng rất giống con quay, cứng chắc. Thông thường, loại củ này chỉ được thu hoạch khi từ 3 năm tuổi trở lên. Người ta có thể xác định tuổi củ dựa vào các mấu ở phần đầu củ.
Củ tam thất bắc sần sùi, hay có nhiều vết sẹo do va quệt đá hoặc côn trùng cắn. Màu củ bên ngoài sẽ là nâu hoặc vàng, nhưng không quá đậm. Lõi lại thường có màu nâu nhạt hoặc xanh xám. Khi chế biến, sẽ thấy củ của nó có vị đắng nhưng hậu lại ngọt.
1.2 Cách nhận biết tam thất nam
Khác hẳn với tam thất bắc, cây tam thất nam được Đỗ Huy Bích (2006) nhắc đến trong sách “Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam tập 2” là cây thảo thuộc họ gừng nên còn được gọi là tam thất gừng. Chiều cao chỉ tầm 10 – 20cm, lá có cuống dài và bẹ phát triển, phiến nguyên, gồm 3 – 5 lá hình mác thuôn dài, đầu nhọn, giống lá gừng, lá nghệ… Sắc lá màu xanh hoặc pha thêm nâu tím. Từ gốc, tầm 4 – 5 đóa hoa trắng tím mọc ra. Mỗi hoa có từ 3 – 4 cánh, cuống hoa dài tầm 6 – 8cm. Không như tam thất bắc, tam thất nam rất dễ trồng, có thể phát triển tốt ở vườn nhà.
Đặc biệt, nhìn vào củ có thể phân biệt củ tam thất bắc và tam thất nam dễ dàng. Củ có dáng hình trứng, không cứng. Vỏ ngoài sẽ là màu trắng vàng, lõi phía trong lại là màu trắng ngà nhìn giống màu khoai. Uống tam thất nam sẽ khá cay nóng, đắng gắt giống đặc trưng của họ gừng, và không có hậu ngọt.
(2) Đỗ Huy Bích (2006), Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam tập 2, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội
2. Phân biệt tam thất bắc và tam thất nam dựa vào công dụng
Sự thật, trong bài viết Tam thất sẽ không còn khan hiếm được đăng trên báo Người lao động (Bài viết Tam thất sẽ không còn khan hiếm) từng đưa tin vì nguồn cung tam thất bắc chưa dồi dào và ổn định, trong khi nhu cầu sử dụng quá cao nên tam thất bắc hay bị đẩy giá bán. Từ đó, cũng làm phát sinh hiện tượng hàng trôi nổi, hàng giả trà trộn khiến người tiêu dùng chịu cảnh “tiền mất tật mang”.
công dụng của tam thất bắc cũng khá nổi bật khi được Đỗ Huy Bích đánh giá rằng, ở một số vùng có nhiều tam thất bắc, người ta hoàn toàn sử dụng vị thuốc này thay thế cho nhân sâm. Điều này có thể thấy, thảo dược quý hiếm và đa tác dụng như thế nào. Đây cũng là một trong những đặc trưng riêng giúp chúng ta có thể phân biệt được 2 loại cây này
2.1 Công dụng của tam thất bắc:
- Tăng lưu thông máu huyết, bổ máu.
- Giảm viêm, tiêu sưng, cầm máu.
- Tốt cho chức năng tim, hỗ trợ điều trị các bệnh về tim mạch và bảo vệ tim khỏe mạnh.
- Lượng đường trong máu được giảm hiệu quả.
- Phòng bệnh ung thư và ức chế sự phát triển của khối u, cản trở tế bào ung thư di căn.
- Tốt cho hệ thần kinh, giảm stress, chống trầm cảm và tăng trí nhớ
- Hỗ trợ điều trị bệnh viêm động mạch vàng
- Nâng cao sức đề kháng và giúp hệ miễn dịch trong cơ thể được tăng cường.
- Tốt cho người có cơ thể suy nhược, cần bồi bổ.
2.2 Công dụng của tam thất nam
Tam thất nam không được Đông y ưa dùng như tam thất bắc vì nó chỉ có một vài giá trị sức khỏe khá đơn giản như:
- Hỗ trợ cầm máu, trị băng huyết.
- Giúp tiêu sưng, chống viêm và giảm cơn đau.
- Giải trừ cảm cúm và hỗ trợ chữa phong thấp.
- Giúp tăng tuần hoàn máu.
- Điều trị trong trường hợp bị rắn cắn.
Đến đây, chúng ta hoàn toàn có thể thấy rõ sự khác nhau 2 loại cây về mặt công dụng. Nếu lỡ mua nhầm tam thất bắc thành tam thất nam thì vô cùng đáng tiếc vì giá trị trong điều trị bệnh của 2 loại củ này không thể so bì với nhau được.
3. Cách phân biệt tam thất bắc và tam thất nam thông qua giá bán
Tam thất bắc được xếp vào hàng quý hiếm, bởi ở nhiều nơi, vị thuốc này đã không còn được tìm thấy ở trạng thái sinh trưởng tự nhiên nữa, nổi bật là tại Vân Nam – Trung Quốc (Đỗ Huy Bích, 2006). Ở Việt Nam, vùng có tam thất phát triển tốt là khu vực núi cao của tỉnh Lào Cai, Hà Giang. Giá củ tam thất bắc thường nằm trong khoảng từ 2 – 4 triệu/kg tùy thuộc vào chất lượng củ.
So với giá khá đắt đỏ của tam thất bắc, thì vị thuốc tam thất nam chỉ dao động trong khoảng từ 150.000 – 250.000đ/kg. Và có thể thấy, mức độ chênh lệch giữa 2 vị thuốc này đến hơn 10 lần.
Vậy cho nên, việc biết cách phân biệt tam thất bắc và tam thất nam càng cần thiết hơn để chúng ta có thể mua thảo dược với đúng giá trị, nhận về sản phẩm xứng đáng với giá thành đã bỏ ra và quan trọng hơn có thể đem đến khả năng điều trị bệnh hữu hiệu nhất.
4. Nơi mua củ tam thất bắc uy tín tại Tp.HCM
Nếu bạn cần nơi mua uy tín để không phải lo ngại về hàng giả, hàng trộn, bạn có thể liên hệ tư vấn cùng chúng tôi: Dược liệu Phương Thảo thuộc công ty TNHH DƯỢC LIỆU PHƯƠNG THẢO
• Địa chỉ: Số 354/89 Phan Văn Trị, Phường 11, Bình Thạnh, Hồ Chí Minh.
• Hotline: 0908 977 961 (Ms. Phương Thảo)
• Website: duoclieuphuongthao.com
• Email: lienhe.duoclieuphuongthao@gmail.com
Dược liệu Phương Thảo hi vọng những chia sẻ này sẽ giúp bạn biết cách phân biệt tam thất bắc và tam thất nam để thêm phần nào đỡ hoang mang và chủ động hơn trong việc lựa chọn củ tam thất bắc đúng chuẩn.
