Thuốc nam trị gan nhiễm mỡ được ưa dùng không chỉ vì giá thành hợp lý mà còn bởi dược chất trong thảo dược đem đến hiệu quả điều trị cao. Cùng Dược liệu Phương Thảo xem qua một vài cây thuốc nam trị gan nhiễm mỡ nổi bật và hiểu thêm về giá trị mà chúng tạo ra khi chữa trị gan nhiễm mỡ nhé
1. Có nên chọn cây an xoa làm vị thuốc nam trị gan nhiễm mỡ?
Cây thuốc an xoa là loài cây lâu năm, thân gỗ nhỏ, thuộc họ Trôm, sinh trưởng hoang dại thành bụi ở các vùng rừng núi. Loài cây này đặc trưng bởi lớp lông bao phủ tất cả các bộ phận của cây và có quả giống hình sâu róm.
Đông y nói rằng thảo dược có vị thơm ngọt như trà, hơi cay nhẹ nhưng rất dễ uống, khi vào cơ thể sẽ quy đến kinh Can. Còn thành phần hóa học của cây thuốc rất dồi dào Flavonoid cùng Alcoloid và nhiều enzyme, nguyên tố vi lượng. Ngoài ra, trong nghiên cứu về thành phần cây an xoa ở Bình Phước, tác giả Nguyễn Thị Nga và Nguyễn Thị Quyên (2016) còn xác định được thêm các hoạt chất tanin, coumarin cùng terpenoid và đường khử.
Các hoạt chất này, nhất là Flavonoid với Alcoloid đều là dược chất hữu ích dành cho lá gan. Bên cạnh tác dụng hỗ trợ điều trị ung thư gan tích cực, thảo dược còn giúp gan giảm bớt nồng độ virus gây viêm gan, tình trạng gan xơ hóa hay gan nhiễm độc, tăng men gan và đây cũng là cây thuốc nam trị gan nhiễm mỡ được đánh giá cao,… Các triệu chứng như vàng da, mất ngủ, mệt mỏi,… đến từ bệnh gan nhiễm mỡ sẽ nhanh chóng được cải thiện.
Lưu ý, trong quá trình dùng cây thuốc nam này để chữa gan nhiễm mỡ, một số người có cơ địa nhạy cảm sẽ thấy bụng sôi khó chịu hay đi ngoài phân lỏng, mùi tanh. Đừng quá lo ngại vì đây là hiện tượng đào thải độc tố, chất béo dư thừa, chứng tỏ thuốc đang phát huy tác dụng.
2. Lá sen – Vị thuốc nam trị gan nhiễm mỡ quen thuộc
Lá sen trong Đông y có tên hà diệp. Từ thời xưa đã là vị thuốc rất thông dụng đối với nhiều người dân. Tính vị của lá sen đắng và chát, khô sáp, mùi thơm nhẹ, thuộc tính mát bình, quy đến 3 kinh Tâm, Can và Tỵ. Có tác dụng thanh thử, thăng dương, trị huyết
Theo nghiên cứu về tác dụng dược lý của lá sen bao gồm nhiều chất chống oxy hóa, chống mỡ máu. Đồng thời, một số kết quả nghiên cứu cũng cho thấy, sử dụng dịch chiết từ lá sen có tác dụng tốt trong việc chuyển hóa chất béo, đồng thời làm giảm tổn thương gan.
Chia sẻ thêm về tác dụng diệu kỳ của vị thuốc nam trị gan nhiễm mỡ này, chương trình “Dr.Khỏe” phát sóng trên Đài truyền hình Vĩnh Long có đề cập: “Trong lá sen có chứa rất nhiều thành phần có lợi cho gan, giảm mỡ gan đồng thời còn tăng cường chức năng gan. Giúp cho lá gan làm việc hiệu quả hơn”. (2)
Cách điều trị gan nhiễm mỡ bằng thuốc nam là lá sen cũng cực đơn giản, chương trình hướng dẫn:
- 10g lá sen khô
- 0.5l nước lọc
Nấu như một vị trà uống trong ngày.
3. Vị thuốc nam trị gan nhiễm mỡ nhân trần dùng có tốt?
Vị thuốc nhân trần đã được sử dụng trong nhân gian từ rất sớm. Loài cây này mọc hoang ở nhiều vùng trung du và miền núi phía Bắc, ở miền Nam thì thấy xuất hiện ở Tây Ninh. Sách cổ ghi chép nhân trần có vị hơi đắng nhẹ, tính hàn, đi vào 4 kinh Can, Tỳ, Đởm, Vị nên dùng thanh nhiệt, lợi thấp, lợi mật, trị vàng da,..
Theo lương y Ngô Viết Tài (Giám đốc HTX thuốc dân tộc Chùa Bộc – Hà Nội) nhân trần là vị thuốc chính, không thể thiếu trong chữa trị bệnh gan, giúp tăng cường chức năng gan, đưa các hoạt động của gan trở lại bình thường.
Bên cạnh tác dụng giải độc, mát gan, tăng tiết dịch mật, nhân trần còn là vị thuốc nam trị gan nhiễm mỡ hữu hiệu. Vì khả năng tiết dịch mật ở gan được tăng cường nên cũng góp phần giúp quá trình thải độc ở gan diễn ra mạnh mẽ hơn. Gan khi được thanh lọc sẽ phát huy tốt được các chức năng gan, quá trình chuyển hóa lipid xấu trong gan cũng được thúc đẩy, từ đó, nồng độ mỡ trong gan sẽ giảm đáng kể.
Hướng dẫn cách dùng nhân trần như vị thuốc nam chữa gan nhiễm mỡ: Lấy từ 8 – 12g nhân trần, nấu thành nước uống thay cho trà (Bài viết Những lưu ý trong điều trị gan nhiễm mỡ bằng cây nhân trần). Lưu ý thuốc chỉ được uống trong ngày và cần được kiểm soát liều lượng cũng như có sự giám sát của thầy thuốc, bác sĩ có chuyên môn.
4. Trị bệnh gan nhiễm mỡ bằng thuốc nam cà gai leo
Cây Cà gai leo được biết đến như một loại dược liệu quý hỗ trợ các bệnh lý về gan. Trong sách “Cây thuốc và động vật làm thuốc” mô tả, cà gai leo có vị the và hơi đắng, tính ấm và có chút độc, hay dùng để tán phong thấp, tiêu độc, trừ ho, cầm máu, giảm đau. Bộ phận thường được thu hái làm thuốc gồm lá và rễ.
Về thành phần dược chất, Viện Dược liệu công bố, trong cà gai leo có Alcaloid, Saponin, Glycoalkaloid, Flanoloid, Acid amin và Sterol. Các dược chất này đã góp phần tạo nên lợi ích tuyệt vời của cà gai leo đối với lá gan.
Điều này cũng đã được GS. TS Nguyễn Văn Mùi (Nguyên Phó giám đốc Bệnh viện 103) cũng khẳng định: “Từ cổ xưa, các cụ đã truyền lại tác dụng của cà gai leo trong điều trị gan mật. Trong sách của Đỗ Tất Lợi cũng ghi rất rõ công dụng này.
Về mặt khoa học, chúng tôi đã nghiên cứu cà gai leo rất đầy đủ, bài bản bằng 4 luận án tiến sĩ, đặc biệt là tác dụng đối với viêm gan B và xơ gan. Đồng thời trải qua 20 năm, các bệnh nhân từng sử dụng cà gai leo cũng tự nhận định, đánh giá hiệu quả tốt đến từ vị thuốc này. Cho nên, không có gì phải hoài nghi khi nói về tác dụng chữa trị các vấn đề về gan của cà gai leo”.
Điều này có nghĩa, chúng ta có thể hoàn toàn yên tâm dùng cà gai leo để chữa bệnh gan nói chung cũng như xem nó với vai trò như một vị thuốc nam trị gan nhiễm mỡ nói riêng.
5. Trà xanh có gì hay khi dùng làm cây thuốc nam trị gan nhiễm mỡ?
Từ lâu, người ta đã biết dùng lá trà xanh để bảo vệ sức khỏe. Theo Đông y, vị thuốc này có tính mát, nếm có vị đắng chát, quy đến 2 kinh là Can và Tâm, hay được dùng để giải khát, định thần, thanh nhiệt cơ thể, giúp lợi tiểu, trị tả lỵ, mụn nhọt.
Khi y học hiện đại nói về tác dụng điều trị gan nhiễm mỡ, nhiều công trình nghiên cứu cũng chứng minh được giá trị của thảo dược này. Theo đó, trong trà xanh có một lượng Epigallocatechin-3-gallate (EGCG) rất dồi dào. Đây là một phần nằm trong hợp chất Polyphenol – chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp ngăn ngừa các phần tử nguy hại tác động đến mô và các tế bào.
Một nghiên cứu trên chuột béo phì mắc bệnh gan nhiễm mỡ vào năm 2008 ở Mỹ đã cho thấy tác động rất tích cực của hoạt chất EGCG trong việc đẩy lùi tình trạng gan nhiễm mỡ.
Nghiên cứu từ 3 trường đại học là Đại học Carthage (Tunisia), Đại học Paris Diderot (Pháp) và Đại học Tunis Manar cũng đưa đến kết luận dùng trà xanh trong 10 tuần giúp giảm việc tiêu hóa chất béo nhờ vào tăng lipit trong phân và bài tiết lipit. Mô mỡ cũng tăng chậm hơn, thích hợp để giảm nồng độ của leptin tuần hoàn.
Vậy cho nên, bạn có thể dùng trà xanh làm vị thuốc nam chữa gan nhiễm mỡ theo hướng dẫn của người có chuyên môn để đạt hiệu quả điều trị cao nhất.
6. Diệp hạ châu có thể dùng làm thuốc nam trị gan nhiễm mỡ được không?
Diệp hạ châu thường được thu hái tất cả các bộ phận để sử dụng làm thuốc. Đông y ghi nhận diệp hạ châu có chút đắng, thuộc tính hàn khi vào cơ thể quy đến các kinh Can và Phế. Đối với gan, diệp hạ châu được đánh giá là vị thuốc quý để bảo vệ và phục hồi gan thương tổn.
Viện Đông Y Hà Nội từ năm 1967 đã sử dụng diệp hạ châu trong quá trình điều trị xơ gan cổ trướng. Nghiên cứu của GS. Break Stone vào năm 1982 cho thấy DNA polymerase từ virus gây viêm gan B có thể được ức chế nhờ vào các hoạt chất đến từ thảo dược gồm Hypophyllanthin, Triacontanol và Phyllanthin. Công trình nghiên cứu năm 2006 phát hiện diệp hạ châu có chứa chất chống oxy hóa nên có thể bảo vệ được gan trước độc tính từ Acetaminophen.
Khi tìm hiểu diệp hạ châu với vai trò cây thuốc nam trị gan nhiễm mỡ, công trình nghiên cứu vào năm 2017 đã nhận định, vị thuốc này có khả năng giảm bớt việc kháng insulin và giảm các axit béo ở gan nên có diệp hạ châu thể hỗ trợ điều trị bệnh gan nhiễm mỡ không phải do rượu.
7. Cây vọng cách có ý nghĩa gì trong điều trị gan nhiễm mỡ?
Cây vọng cách hay được hái lấy lá non để chế biến thành nhiều món ăn trong bữa cơm của người dân Nam bộ Việt Nam. Bên cạnh giá trị ẩm thực, loại cây này còn có ý nghĩa trong điều trị bệnh.
Vọng cách được đánh giá là có vị ngọt pha chút nhẫn đắng, tính mát, quy vào Can và Tỳ. Ngoài việc trị bệnh về tiêu hóa và giúp sáng mắt, vị thuốc này còn rất tốt cho gan trong việc tiêu độc, trị phù do gan, lợi tiểu, làm mát gan, chữa xơ gan,… (Võ Văn Chi, 1998) (Cây rau làm thuốc, Nhà xuất bản Tổng hợp Đồng Tháp, Bến Tre.)
Đối với việc trị bệnh gan nhiễm mỡ bằng thuốc nam vọng cách, hai hoạt chất chính là Ganiarin và Premarin có ý nghĩa rất lớn. Các chất này có công dụng giúp cường giao cảm như tăng tiết nước bọt, giãn khí quản, tăng nhu động của ruột,… để người bệnh tăng cảm giác ngon miệng và hít thở tốt hơn.
Thêm khả năng kháng sinh cao từ cây thuốc có thể dùng khi ngộ độc thực phẩm, đường ruột nhiễm khuẩn, đầy hơi, khó tiêu, rối loạn tiêu hóa,… Đề là các triệu chứng hay xuất hiện ở người bệnh gan nhiễm mỡ. Tuy nhiên, vì hai hoạt chất này hơi có độc tính nên tránh dùng cây vọng cách quá liều hay uống liên tục. (DS. Đỗ Thu Trang) (Bài viết Những lưu ý trong điều trị gan nhiễm mỡ bằng cây vọng cách)
8. Cây giảo cổ lam – Thuốc nam trị gan nhiễm mỡ được đánh giá cao
Cây giảo cổ lam hay cỏ thần kỳ, trường sinh thảo,…được người dân nhiều vùng ưa chuộng làm thuốc để bồi bổ, nâng cao sức khỏe.
PGS.TS Chu Quốc Trường (Thầy thuốc nhân dân, nguyên Giám đốc Bệnh viện YHCT TW) (8) cho biết, trong bảng thành phần của thảo dược, ngoài chứa một hàm lượng cao Flavonoid, giảo cổ lam còn đặc biệt có phong phú các loại Saponin – giống với loại Saponin có trong nhân sâm nhưng số lượng cao hơn nhân sâm gấp 3 – 4 nên rất quý. Thêm vào đó là các yếu tố vi lượng cần thiết cho cơ thể như Zn, Fe,…
Đi sâu vào tác dụng giảm Cholesterol, GS. TS. NGND. Phạm Thanh Kỳ (nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Dược HN, CN bộ môn dược liệu) từng thực hiện thí nghiệm trên chuột và thỏ về khả năng giảm mỡ máu của giảo cổ lam, kết quả cho thấy phương pháp ngoại sinh giúp ức chế 71% khả năng tăng Cholesterol và phương pháp nội sinh có tỷ lệ là 82,08%.
Các bệnh viện Trung ương sau khi thử nghiệm lâm sàng cũng cho kết luận vị thuốc này có thể làm giảm mỡ máu, có hiệu quả tốt nhất là trong điều trị cholesterol toàn phần.
Vì máu nhiễm mỡ hay gan nhiễm mỡ luôn song hành và tương quan do đều có bản chất là rối loạn chuyển hóa nên các kết quả này cũng đồng thời chứng minh, giảo cổ lam cũng có là một trong những cây thuốc nam trị gan nhiễm mỡ hữu hiệu.
9. Cây nha đam dùng làm thuốc nam trị gan nhiễm mỡ
Cây nha đam hay lô hội thường được người dân cắt lấy lá đem nấu chè hoặc làm các loại thức uống thanh mát, giải nhiệt,… Thực tế, nha đam còn góp mặt trong Đông y như một vị thuốc. Xét về tính vị, nha đam có vị đắng, tính hàn và quy vào kinh Can, Tỳ, Vị, Đại Tràng và được đánh giá là có tác dụng thanh nhiệt, mát gan, nhuận tràng, tẩy và thông đại tiện (Đỗ Huy Bích, 2006) (Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam tập 1, Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ Thuật, Hà Nội.).
Về tác dụng trong việc điều trị gan nhiễm mỡ, nha đam đã được các chuyên gia y học chứng minh được khả năng làm giảm chất béo ở người có nồng độ lipid cao. Vì vậy, dùng nha đam làm thuốc trị gan nhiễm mỡ cũng là phương pháp hay được nhiều người áp dụng.
Tuy nhiên vì có tính xổ cao, nên khi dùng nha đam cần hết sức cẩn trọng về liều lượng, đặc biệt là đối với người già, phụ nữ có thai.
Chúng tôi hi vọng các loại thuốc nam trị gan nhiễm mỡ mà chúng tôi giới thiệu sẽ phù hợp và hữu ích với bạn.
Xem thêm: Cây thuốc nam hỗ trợ điều trị ung thư
Để biết thêm về cây thuốc nam bạn đang quan tâm, hãy trao đổi thêm với chúng tôi: Chúng tôi là Chúng tôi là Dược liệu Phương Thảo thuộc công ty TNHH DƯỢC LIỆU PHƯƠNG THẢO
• Địa chỉ: Số 354/89 Phan Văn Trị, Phường 11, Quận Bình Thạnh, Thành phố Hồ Chí Minh.
• Hotline: 0908 977 961 (Ms. Phương Thảo)
• Website: duoclieuphuongthao.com
• Email: lienhe.duoclieuphuongthao@gmail.com
